wiedza o państwie i prawie

Strona startowa > wiedza o państwie i prawie

3 LUTY – zdać indeks

egzamin z całości. Forma ustna.
Ustawa konstytucyjna – na egzaminie? Spisać tytuły rozdziałów, jakie są prawa podstawowe, źródła prawa

1) prawo stanowione a inne systemy norm

Państwo jest organizacją społeczną ,która wyposażona jest w system organów, a role społeczne obywateli wyznaczane są obowiązującym prawem (w tym zwłaszcza porządkiem konstytucyjnym)
Państwo jest wynikiem rozwoju cywilizacyjnego ludzkości.
Cechy państwa:
- stosunek władztwa i podporządkowania
- charakter polityczny
- wyłączność w stosowaniu przymusu
- instytucjonalizacja (obecność organów państwowych odpowiedzialnych za realizowanie rożnych zadań np. zapewnienie bezpieczeństwa)

PRAWO - jest wynikiem prawotwórczej działalności państwa, które ustanawia pewny standardy (wzory zachowań) w rożnych sytuacjach, a dotyczą one rożnych obszarów stosunków społecznych. Prawo występuje jako mechanizm kontroli zachowań człowieka a jego rola rośnie w obliczu destrukcji norm moralnych i obyczajowych.
Przykłady systemów norm pozapaństwowych:
- normy moralne
- normy obyczajowe
- normy religijne
- norma organizacji społecznych

Relacje pomiędzy systemem prawa państwowego a innymi systemami norm (czyli tymi wyżej wymienionymi)
- relacja zbieżna (kiedy adresat normy prawnej otrzymuje zarówno od normy prawnej jak i pozaprawnej tak samo brzmiące komunikaty. Jest to najbardziej pożądana relacja z punktu widzenia skuteczności działania prawa. np. ochrona życia, mienia)
- relacja rozbieżna (adresat otrzymuje komunikaty rożnie brzmiące w tym przeciwstawne. Konflikt normatywny zmusza jednostkę do wykonywania wyboru. Jest to najmniej korzystna relacja z punktu widzenia skuteczności działania prawa.)
- relacja obojętna (strefa aktywności jednostki została objęta regulacją prawną , a na ten temat nie wypowiadają się pozaprawne systemy norm)
Normy prawne zaopatrzone są w sankcje prawną stanowiącą jakaś postać przymusu państwowego. W ten sposób państwo zabezpiecza treść normy prawnej.

PYTANIA:
1) definicja państwa i def. Prawa
2) przykłady pozapaństwowych systemów normatywnych
3) typy relacji pomiędzy prawem państwowym a innymi systemami norm

Temat 2) Norma prawna i jej budowa

Norma społeczna – 1) Jest to rodzaj normy społecznej zawartej w prawie.
2) pojedyncza reguła zachowania (najmniejszy stanowiący strukturalność element prawa), która daje odpowiedz na pytania:
- kto? (adresat normy)
- w jakich warunkach? (okoliczności, sytuacje)
- jak powinien się zachować? (wzór, standard zachowania)
- co się dzieje w przypadku gdy adresat normy nie dostosuje się, do jej treści?
Występowanie tych wszystkich elementów decyduje o strukturalnej całości normy prawnej. Treść normy uzależniona jest od systemu aksjologicznego (katalog i hierarchia wartości jakie ustawodawca przyjął na etapie tworzenia prawa i jakie zdecydował się prawem chronić np. wartość życia, zdrowia, wolności, własności)

Cechy normy prawnej:
1) abstrakcyjność normy oznacza ,że norma określa takie zachowanie jakie może się zdarzyć w niekreślonej liczbie przypadków. Abstrakcyjność normy jest po to aby zagwarantować jej powtarzalność. Normy nie mogą być zbyt szczegółowe (kazuistyczne) tj. odwołujące się do poszczególnych przypadków bo trudno byłoby je zastosować do innych przypadków.
2) generalność oznacza ,że norma jest kierowana do pewnej kategorii adresatów,
a nie do adresata skazanego co do tożsamości.

Większość norm czyni adresatem wszystkich obywateli znajdujących się pod rządami danego systemu prawnego. Wskazują na to następujące zwroty: kto, każdy, ktokolwiek. Inne normy określają adresata przez podanie jego cech rodzajowych np. przedsiębiorstwa, sprzedawca, matka, młodociany. Są również normy które mają jednego adresata np. prezydent RP ale i w tym przypadku norma jest generalna bo nie ma wskazania z imienia i nazwiska.
Abstrakcyjność i generalność normy prawnej odróżnia ją od aktów stosowania prawa (orzeczeń sądowych i decyzji administracyjnych) które mają charakter jednostkowych rozstrzygnięć.

3) ogólność normy oznacza ,że normy regulują typowe (przeciętne, powtarzające się, uwspólnione) stosunki społeczne. Konsekwencją tej cechy jest to ,że mierzy się taką samą miarą zachowania, które można zaliczyć do jednej klasy zachowań z uwagi na określające je cechy wspólne.
4) zachowanie ,które reguluje norma prawna jest zawsze uchwytnie zewnętrznie. Można je zaobserwować, ustalić i ocenić.
Norma ma charakter heterogoniczny co oznacza ,że wyraża ona wole ustawodawcy, która ma charakter obiektywny. Skuteczność normy prawnej jest gwarantowana przez państwo, które stanowi i sankcjonuje normę.
5) hierarchiczność norm (między rożnymi normami prawnymi występuje hierarchiczne podporządkowanie a miejsce w hierarchii zależy od tego w jakim akcie normatywnym
jest zawarta norma. (hierarchia aktów prawnych)

temat: TRÓJCZŁOWNA BUDOWY FRORMY PRAWNEJ

Na całość strukturalną składają się 3 elementy: HIPOTEZA, DYSPOZYCJA, SANKCJA
Hipoteza to ta część normy prawnej ,która określa warunki, których spełnienie jest potrzebne aby oczekiwać od podmiotu takiego zachowania jakie jest określone w dyspozycji.
DYSPOZYCJA określa rodzaj zachowania pożądanego
SANKCJA jest to ta cześć normy prawnej ,która określa rodzaj dolegliwości przywdzianej dla każdego adresata,który ni zastosował się do treści dyspozycji.

PYTANIA SPRAWDZAJĄCE:
1) deficjencja normy prawnej
2) trójczłonowa budowa normy prawnej.
3) cechy normy prawnej (co znaczy cecha X)

TEMAT: JĘZYK PRAWNY I PRAWNICZY

pytanie o cechy języków.

Język prawny – jest to język tekstów normatywnych (aktów prawnych). Jest to szczególna odmiana języka narodowego, która cechuje formalizm, oszczędność tekstu, precyzja wypowiedzi i pewna hermetyczność rozumiana jako wykorzystywanie specyficznych pojęć utrwalonych w historii prawa.
Język prawniczy – jest dziełem prawników i powstaje przy okazji:
- interpretowania prawa
- formułowania wypowiedzi o prawie (komentowania)
- nauki prawa

PYTANIA:
definicja j. Prawnego i j. Prawniczego. Rózpoznanie czy to język prawny czy prawniczy

temat: POJĘCIE I PODZIAŁ PRZEPISÓW PRAWNYCH

Przepis prawny są to fragmenty aktu normatywnego. Stanowiące całość gramatyczną i wyodrębnione przez pracodawcę postacie artykułu, paragrafu, punktu.
Przepis prawny jest narzędziem za pomocą, którego prawodawca przekazuje adresata informacje o normach. Jest formą wyrażania treści o ,której mówią normy prawne. Normy prawne są zakodowane w przepisach prawnych. Zakodowane formą i narzędziem.

Zależności redakcji pomiędzy przepisem a normą. Przepis prawny redaguje normę prawną:
- w całości
- jakiś fragment jednej normy prawnej
- cześć rożnych norm prawnych
- istnieją w akcie normatywnym przepisy prawne, które nie mają bezpośredniego znaczenia normatywnego (tzw. definicje ustawowe) ,a które wyjaśniają podstawowe pojęcia wykorzystywane w danym akcie normatywnym i służą do budowania norm prawnych pośrednio.

Podział przepisów prawnych:
I. ze względu na treść przepisu; przepisy prawa materialnego – zawierają normy reagujące materię wzajemnych zachowań podmiotów prawa (przepisy prawa karnego, administracyjnego,cywilnego)
- przepisy prawa formalnego – określają realizacje norm prawa karnego (tzw. procedury prawne) [postępowanie karne, administracyjne, cywilne]
II. kryterium konkretności przepisu
1) przepisy konkretne redagują normę prawną w sposób czytelny niewątpliwy, jednoznaczny
2) przepisy blankietowe (nie formułują przepisów a dają upoważnienie dla jakiegoś organu państwowego tzw. delegacja ustawowa (aby tę regułę sformułował w przyszłości)
3) przepisy odsyłające (nie formułują reguły postępowania ,ale informują w którym przepisie prawnym taka reguła już jest)

III. przynależność do gałęzi prawa.
Przepisy prawa konstytucyjnego, cywilnego, karnego, administracyjnego i przepisy pracy międzynarodowego.
PYTANIA:
Definicja przepisu prawnego
norma a przepis (w zależności redakcji)
co to są definicje ustawowe
podział przepisów

TEMAT: Akt normatywny i jego budowa

Akt normatywny jest dokumentem organu państwowego zawierającym normy prawne regulujące jakiś obszar stosunków społecznych.
Akt normatywny powinien być należycie ogłoszony w tak zwanym dzienniku ??progrumacyjnym??.

Schemat budowy aktu normatywnego:
- określenie rodzaju aktu normatywnego np. ustawa
- data aktu normatywnego
- tytuł aktu normatywnego (określa on przedmiot regulacji danego aktu prawnego np. prawo o stowarzyszeniach, ustawa o radcach prawnych)
- fakultatywna preambuła(jest to rodzaj uroczystej deklaracji prawodawcy dotyczący motywów i celów danej redakcji prawnej, wskazuje on na przyjętą aksjologia aktu normatywnego)
- część ogólna aktu normatywnego (przepisy ogólne + definicje ustawowe)
- część szczegółowa (zawiera zasadniczą materię aktu normatywnego i jej szczegółową problematykę)
- cześć końcowa (tak zwane przepisy przejściowe i postanowienia końcowe. Ta cześć ma charakter porządkujący materię prawa)
- podpis osoby uprawnionej np. w przypadku ustaw podpis prezydenta

PYTANIA DO EGZAMINU:
1) Definicja aktu normatywnego
2) Schemat budowy aktu normatywnego

TEMAT: SYSTEM PRAWA

System prawa jest to całokształt obowiązujących w nim norm prawnych obowiązujących w określonym czasie, uporządkowanych w oparciu o kryterium przynależności do postrzegalnych instytucji prawnych i poszczególnych gałęzi prawa.

Cechy systemu prawa:
- jednolitość (zbiór norm jest dziełem jednego państwa chociaż reprezentowanym przez różne organy. Jest więc tworem jednorodnym pod względem zamierzeń prawodawczych
i celu ,które za pomocą prawa chce osiągnąć prawodawca)
- różnorodność (cecha ta jest następstwem tworzenia norm obowiązujących w rożnych obszarach stosunków społecznych np. w wymierzę cywilnoprawnym, w wymiarze karnoprawnym czy też administracyjnoprawnym)
- zupełność (oznacza ,że system prawa powinien być wolny od luk w prawie. To znaczy powinien być to taki zbiór uregulowań zawierający unormowania stanowiące podstawę niewątpliwej kwalifikacji prawnej dla każdego stanu faktycznego)
- sprzeczność (oznacza to ,że prawodawca tworząc normy nie powinien dawać sprzecznych komunikatów. Jest to problem błędów techniki prawodawczej, który pozostaje w związku z szybkim narastaniem materiału prawnego)

Gałąź prawa - jest to ukształtowany historycznie kompleks norm prawnych regulujący określoną kategorię stosunków społecznych. Rdzeniem każdej gałęzi prawa jest zespół charakterystycznych instytucji prawnych np. instytucja własności, posiadani, małżeństwa.
Przykłady gałęzi prawa:
prawo konstytucyjne(zawiera normy regulujące konstytucyjne zasady ustroju społecznego i politycznego. Zawiera normę dotyczącą struktury i zasad działania aparatu państwowego a także podstawowe prawa i obowiązki obywatela)
prawo cywilne - obejmuje normy regulujące stosunki majątkowe i nie majątkowe pomiędzy równorzędnymi podmiotami.
prawo administracyjne – obejmuję normy, które regulują organizacje i działanie organów administracji a także relacje pomiędzy obywatelami a organami administracji.
prawo karne – zawiera normy, które regulują jakie czyny są zabronione przez państwo jako przestępstwa. Określają rodzaj sankcji karnej wobec osób, które je popełniły, a także zawierają normy uprawniające i zobowiązujące odpowiednie organy państwowe do walki z przestępczością.
prawo finansowe – składa się z norm regulujących gospodarkę finansową państwa.

Pytania sprawdzające:
- definicja systemu prawa i gałęzi prawa
- cechy systemu prawa(wymienić i scharakteryzować postrzegalne) i przykłady gałęzi prawa

TEMAT: ZASADY PRAWA

Definicja zasad prawa w dwóch ujęciach
1) w ujęciu opisowym
2) w ujęciu dyrektywalnym
Ad.1. W świetle ujęcia opisowego zasadą prawa jest wzorzec ukształtowania pewnej instytucji prawnej lub zespołu takiej instytucji np. kontradyktoryjność (sporność procesu karnego)

Ad.2. W ujęciu dyrektywalnym. W tym znaczeniu zasady prawa to wiążące normy, które są nadrzędne w stosunku do innych norm danego systemu prawnego.
Określenie czy mamy do czynienia z zasadą prawa wynika:
- z tego, że została ona wprost sformułowana w tekście normatywnym - z tego, że da się ją odtworzyć z tekstu normatywnego na podstawie wielu przepisów.

Określenie zasad prawa w ujęciu porządkującym bardzo często jest propozycją doktryny prawa(nauki prawa).
Zasady prawa są składnikiem historycznie ukształtowanej kultury politycznej i prawnej danego społeczeństwa.
Można mówić o zasadach prawa w ujęciu ogólnosystemowym (wynikają one z norm konstytucyjnych) lub o zasadach charakterystycznych dla danej gałęzi prawa(najczęściej są to zasady zawarte w ustawach kodeksowych)

Rola zasad prawa:
- wyznaczają kierunek działań prawodawczych w ten sposób ,że:
* wskazują jakie stany rzeczy prawodawca powinien osiągać przez tworzenie prawa.
* jakich wartości powinien przestrzegać (podstawy aksjonormatywne)
* jakimi sposobami kształtować daną instytucję.
- ukierunkowują proces interpretacji przepisów prawnych
- wyznaczają kierunki stosowania prawa
- porządkują normy prawne

PYTANIA
definicje zasady prawa (do wyboru: opisowe ujęcie albo ...)
rola zasad prawa

TEMAT: FUNKCJE PRAWA

Funkcje prawa - to pewne zmiany zachowania podmiotu i związane z tym skutki faktyczne, a nie jedynie sam fakt ,że norma prawna zakwalifikowała prawnie (tj. określiła, uregulowała) jakieś zachowania (skutki jedynie normatywne)

Podział funkcji prawa:
I kryterium – kierunek oddziaływania prawa(mówi nam..):
* o funkcji stabilizującej prawa
* o funkcji dynamizującej prawa
II kryterium – ze względu na rodzaj oddziaływania:
* jest to funkcja ochronna
* jest to funkcja organizacyjna
III kryterium – ze względu na sposób oddziaływania:
* funkcja represyjna
* funkcja wychowawcza

PYTANIA:
definicja funkcji prawa
podział funkcji prawa

TEMAT: wykładnia prawa

Wykładnia prawa* - jest to operacja myślowa, której celem jest ustalenie jakie normy prawne są zawarte w obowiązujących przepisach prawnych i co one oznaczają.
Celem wykładni jest ustalenie właściwego znaczenia normy prawnej. To jest takiego aby można go było uznać za wypowiedz prawodawcy nie łudząc wątpliwości.

Teorie wykładni prawa:
1) teorie opisowe
2) teorie normatywne (dzielą się na: statyczne, dynamiczne)
Ad.1. Teorie opisowe dokonają analizy tego jakie czynniki i w jakim stopniu mają wpływ na proces wykładni prawa(pokazują rzeczywisty obraz wykładni prawa, mówią jak jest) Teorie te tworzą również twierdzenia na temat ogólnych tendencji interpretacyjnych. Teorie opisowe uogólniają praktykę wykładni prawa poprzez to ,że:
* ustalają jak prawo jest interpretowanie
* jakie czynniki warunkują proces wykładni (np. zmiany w obszarze języka czy poglądy nauki)
* ustalają w jaki sposób interpretatorzy dochodzą do jakichkolwiek wniosków
Ad.2. Formułują postulaty na temat tego jak powinien przebiegać proces wykładni.
Teorie statyczne zgodnie z tymi teoriami znaczenie prawa ustalane w procesie wykładni jest stałe tj. nie ulega zmianę od momentu powstania aż do uchylenia danej normy. Zwraca się uwagę w ramach tych teorii na szczególne znaczenie pewności prawa i bezpieczeństwa prawnego.
Teorie dynamiczne stoją na stanowisku ,że znaczenie normy prawnej jest zmienne. Chociaż tekst normatywny nie zmienia się to norma prawna się obiektywizuję. Tzn. dostosowuje do potrzeb społecznych. Naczelną przesłanką tych teorii jest zapewnienie adekwatności prawa do zmieniających się stosunków społecznych.

Podział wykładni:
I. ze względu na podmiot dokonujący wykładni:
* wykładnia autentyczna (interpretatorem jest organ państwowy, który ustanowił dany akt normatywny) Wykładnia ta jest dokonywana w samym akcie normatywnym w ramach tak zwanych definicji ustawowych.
* wykładnia praktyczna(sądowa) dokonywana jest przez organy stosujące prawo, zwłaszcza sądy.
* wykładnia doktrynalna(naukowa) jest dokonywana przez przedstawicieli nauki w danej gałęzi prawa.
II. Ze względu na przyjęta metodę:
* tak zwana wykładnia gramatyczna (ustalenie znaczenia normy odbywa się w oparciu analizę językową tekstu normatywnego.
* wykładnia systemowa – ustalenie znaczenia pojedynczej normy odbywa się przez zestawienie z innymi normami danego aktu normatywnego, całej gałęzi prawa lub całego systemu prawa.
* wykładnia historyczna – opiera się na badaniu okoliczności towarzyszących po powstaniu danej normy prawnej np. jest to badanie projektów aktów normatywnych czy protokołów z obrad nad tymi projektami.
III. Kryterium – wykładnia logiczna (polega na interpretacji wykorzystującej reguły logicznego rozumowania.

Pytania:
- definicja wykładni*
- teorie wykładni
- podział wykładni* (do wyboru)

TEMAT: luki w prawie

Luka w prawie – w obowiązującym prawodawstwie brak jest normy, która mogłaby być zastosowana w jakimś konkretnym przypadku.

Rodzaje luk w prawie:
* luka aksjologiczna (prawodawca nie uregulował określonego zachowania, nie wartościował go. Pomimo ,że powinno być one przedmiotem regulacji prawnej (dosłowny niedobór w prawie)
* luka logiczna (występuje wtedy kiedy normy sprzecznie regulują dany stan faktyczny)
* luka strukturalna (normy prawne wyższej rangi(ustawa) nie są uruchamiane z powodu braku norm niższej rangi(rozporządzenie), które warunkują ich realizacje)

Pytania:
definicja luki w prawie
przykłady

TEMAT: Tworzenie prawa

Koncepcje poznawania prawa:
1) koncepcje odkrywania prawa
2) koncepcja woluntaryzmu prawodawczego
3) koncepcja prawoznawca prawodawczego
Powstawanie prawa może być rozumiane jako:
- zjawisko pojawienia się prawa w ogóle
- tworzenie nowego prawa
- jest to samorzutne(spontaniczne) powstawanie prawa w drodze zwyczaju
- jest to świadome tworzenie norm przez upoważnione do tego organy
Ad.1. koncepcje odkrywania prawa
Prawodawca ma ograniczoną rolę w decydowaniu o treści obowiązujących norm.
Pracodawca odkrywa już istniejące normy i jedynie technicznie je redaguje.
Normy ,które odkrywa są zawarte w prawie natury a także w ideach humanizmu i godności człowieka.
W świetle tej koncepcji istnieje tak zwana wewnętrzna moralność prawa
i składają się na nie:
- ogólność wydawanych norm
- czytelność
- niesprzeczność
- nie działanie prawa wstecz
- wymaganie przez prawo jedynie tego co jest możliwe do wykonania
- zadaniem prawodawcy jest sformułowanie normy prawnej oraz zaopatrzenie jej w sankcje
- prawodawca powinien powstrzymać się od działań prawodawczych tam
gdzie wystarczą normy obyczajowe

Ad.2. koncepcja woluntaryzmu prawodawczego
Prawodawca jest decydujący, a nie kiedy wyłącznym kreatorem treści i norm prawnych.
Treść prawa wynika z woli prawodawcy stąd woluntaryzm. Która uosabia władze państwową co potwierdza ,że prawo jest wynikiem decyzji politycznej
W skrajniej postaci tych koncepcji prawodawca może wszystko i jest niczym nieograniczony.

Ad.3.koncepcja prawoznawca prawodawczego
Prawodawca w swojej działalności jest ograniczony pewnymi wymaganiami ,które powodują ,że można mówić o nim jako prawodawcy racjonalnym.
Uwarunkowania brane pod uwagę w procesie tworzenia prawa mają doprowadzić do skutku w postaci racjonalnego prawodawstwa.
Na ograniczenia procesu prawodawczego składają się:
- wyniki badań rożnych nauk w tym nauk prawnych, przede wszystkim polityki prawa, socjologii (która zajmuję się prawidłowościami funkcjonowania zbiorowości)
- wyniki badań psychologi (odpowiedz na pytanie jak wpływać na motywy ludzkich działań)
- ekonomia (prawo regulatorem życia warunkowanego ekologicznie)
Prawodawca jest ograniczony bo musi korzystać z twierdzeń naukowych wyżej wymienionych nauk.
Dodatkowym ograniczeniem prawodawcy jest wymóg stosowania poprawnej metodologii procesu prawotwórczego.

RACJONALNOŚĆ TWORZENIA PRAWA

Racjonalne działania prawodawcze to takie w których:
- jasno jest określony cel działania
- środki służące do jego realizacji są właściwie dobrane
- wykorzystane metody mają zapewnić adekwatność rezultatu do założonych celów

Wyróżnia się następujące rodzaje racjonalności prawodawczej:
- racjonalność na etapie stanowienia prawa (pod tym pojęciem rozumie się warunki stawiane przed prawodawcą aby jego działanie mogło być uznane za racjonalne. W tym zakresie mówi się o tak zwanym modelu statycznym i tak zwanym modelu dynamicznym.

MODEL STATYCZNY
określa podstawy intelektualne i aksjologiczne na których należy opierać działania prawodawcze.

Podstawy intelektualne – to zupełna i niesprzeczna wiedza o normowanej rzeczywistości.
Wiedza prawnicza – o sposobie formułowania norm.
Podstawy aksjologiczne to konsekwencja w wartościowaniu na każdym etapie
tworzenia prawa (oznacza to konsekwencje wyboru określonych wartości i ich gradacji)

MODEL DYNAMICZNY
Wyróżnia kilka etapów działań prawodawczych:
- poprawny opis rzeczywistości ,która podlega regulacji
- opis dotychczasowej regulacji prawne w danej sferze oraz opis takich regulacji w innych porządkach prawnych (badanie prawno porównawcze)
- ocenę rezultatów wyżej wymienionych opisów ,która prowadzi do wniosku aby utrzymać dotychczasową regulacje prawną lub ją zmienić
- jeśli wniosek dotyczy zmiany prawa to należy ustalić cele, kierunki i zasady nowego prawa
- praca nad doborem najlepszych środków i metod normatywnych do realizacji wyżej wymienionych celów, kierunków

Racjonalność prawa jest rozpatrywana również z punktu widzenia stosowania prawa. To takie założenie pod adresem prawodawcy aby podmiotem w stosowaniu prawa mogły wydać rozstrzygnięcie i je należycie uzasadnić także wówczas, gdy tekst normatywny nie pozwala na to wyraźnie. Chodzi o możliwość skutecznego stosowania interpretacji teksów prawnych czy usuwania luk w prawie aby wydać rozstrzygnięcie.

Racjonalniej tworzenie prawa powinno skutkować prawem skutecznym. A badanie tej skuteczności zależy od następujących czynników:
- zależność skutku od procesu stosowania prawa
- zależność skutku od stanu świadomości społecznej
- zależność skutku od sytuacji politycznej wewnętrznej i międzynarodowej

Traktowanie prawa w kategoriach wyboru aksjologicznego zakłada:
- uwzględnienie w treści prawa wartości społecznych (w różnych proporcjach co oznacza ,że prawo uwzględnia zarówno wartości jakiejś oficjalnej przyjętej ideologii np. kredo partii dominującej. Ale też niezawartej w niezależnych autonomicznych normach świadomości społecznej np. moralnej, religijnej.
W tym znaczeniu prawo jest traktowane jako wynik kompromisu aksjologicznego.
Wartości przyjęte przez ustawodawce są odzwierciedlone w zasadach prawa. Wśród nich można wyróżnić tak zwane zasady klasyczne (zbudowane na mocy ogólnej tradycji prawniczej lub tradycji danej kultury prawnej). Zasady klasyczne nadają prawu właściwość zjawiska kulturowego.

Definicja polityki prawa:
- odrębna dyscyplina naukowa
- pewna strefa działalności podmiotów władzy w państwie.

Traktowanie polityki prawa jako dyscypliny naukowej pozwala mówić o jej dwóch wersjach:
- w wersji instrumentalnej (co znaczy ,że jest nauką o ośrodkach prawodawczych bez uwzględniania celu)
- w wersji merytorycznej (obejmuje także wypowiedzi dotyczące celów prawodawczych)

temat: LEGISLACJA A PRECEDENS

Legislacja jest współcześnie zasadniczym sposobem stanowienia prawa. Jest to stanowienie jednostronne tzn. prawo powstaje w wyniku działalności upoważnionych organów państwowych.
- Podmiotem firmującym cały proces legislacji jest organ działającej w końcowej jego nazwie. np. parlament w przypadku ustaw.
- Adresatem norm jest społeczeństwo oraz organy państwowe, które posługują się tymi normami
- Legislacja jest procesem złożonym w znaczeniu:
* formalnego przebiegu
* występujących podmiotów i czasu trwania

PRECEDENS PRAWOTWÓRCZY poprzez indywidualną decyzje sądu (rzadziej organu administracyjnego) powstaje norma prawna na skutek tego ,że decyzja staję się następnie podstawą innych decyzji podejmowanych w sprawach podobnych.

PYTANIA SPRAWDZAJĄCE

Koncepcje poznawania prawa
Racjonalność prawodawcza (model – wybrać, pisać)
Co to jest legislacja? Co to jest precedens?

Wywiad ekspercki:
temat: przestrzeganie i stosowanie prawa w wybranej komórce badawczej oraz ocena stanowiska pracy z Twojego punktu widzenia.
GRUPY: 2 lub 3 osobowe.
Wybór osoby: Każda osoba zajmująca się prawem.
Satysfakcja, szkolenia, długość godzin pracy i poza pracą, aktualizacja aktów pracy w danym środowisku, system wprowadzania aktów prawnych (jak to wygląda) czy jeśli są szkolenia to pracownik sam sobie płaci czy jego firma, analiza SWOT (1o wad i 10 zalet), ocena stanowiska pracy moimi słowami, zadajemy takie pytania żeby osiągnąć ocene na dane stanowisko pracy, ile trwają rozprawy, jak odnosi się do tego moralnie, jak odczuwa się np. do wyroku.
Na następne zajęcia: Scenariusz, pozwolenie na wywiad (na 24 kwietnia), 
Na konspekcie: miejsce, date, cele, zamierzenia, osoby z grupy, ocena podsumowująca.

SCENARIUSZ: miejsce, data, wstep, rozwiniecie, zakonczenie, pytania, cel badawczy, 

Sprawozdanie: temat, semestr, wywiad ekspercki, podział na gr. , cel badania, nazwisko wykładowcy