teoria bezpieczeństwa

Strona startowa > teoria bezpieczeństwa

Teoria bezpieczeństwa HORYŃ

REFERAT: Współczesne zagrożenie bezpieczeństwa międzynarodowego (wybrać, scharakteryzować, analiza zagrożeń)
TERMIN 10.12, stron tytułowa max.5 stron, najlepiej 3.

* podstawy wiedzy o bezpieczeństwie
* podstawy wiedzy o funkcjonowaniu państwa

Po I. w XII w. nie ma państwa ,które jest bezpieczne ze strony natury czy człowieka
Po II. - jeśli na progu 3tysiąclecia radykalnie malało niebezpieczeństwo wybuchu wojny globalnej z użyciem broni jądrowej, to wcale nie oznacza ,że zwiększył się stopień bezpieczeństwa narodowego lub globalnego.

Teoria bezpieczeństwa – według słownika j. polskiego /1981/ s.434 – teoria to ogólna koncepcja
oparta na poznaniu i zrozumieniu istotnych czynników kształtujących pewną strefę rzeczywistości. Tą rzeczywistością w naszym przypadku może być bezpieczeństwo.

Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa zakłada jego szerokie traktowanie, daleko wykraczające poza strefę militarną.

Wymiary bezpieczeństwa:
* wymiar przedmiotowy – bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe /globalne/ ,które są ze sobą ściśle powiązane

* wymiar przedmiotowy – tworzenie warunków do zachowania własnej tożsamości i aktywności oraz autonomii w środowisku międzynarodowym

* wymiar przyszłościowy

Zasadniczymi składnikami bezpieczeństwa są:
- gwarancja nienaruszalności podmiotu
- swoboda jego rozwoju

Bezpieczeństwo obejmuje zespolenie dwóch składników podstawowych tj. zapewnienie przetrwania oraz swobody rozwoju podmiotu (państwa)

Istotą opartego na gwarancjach nienaruszalnego przetrwania i swobodach rozwojowych bezpieczeństwa jest pewność (J. Stańczyk)

wymiary bezpieczeństwa (poszukać w internecie)

Postacie stanu bezpieczeństwa wg D. Frei'a:

stan braku bezpieczeństwa – wówczas gdy występuje rzeczywiście duże zagrożenie, a postrzeganie tego zagrożenia jest prawidłowe;
stan obsesji występuje wtedy, kiedy nieznaczne zagrożenie jest postrzegane jako duże;
stan fałszywego bezpieczeństwa występuje wówczas ,gdy zagrożenie jest poważne , a postrzegane jako niewielkie
stan bezpieczeństwa występuje wtedy, kiedy zagrożenie zewnętrzne jest nieznaczne,a jego postrzeganie jest prawidłowe

Bezpieczeństwo rozumiane jako proces

Stan bezpieczeństwa i jego organizacja podlegają permanentnym, dynamicznym zmianom stosownie do naturalnych oddziaływań i uwarunkowań.

Nie ma czegoś na stałe zorganizowanego, nie wymagającego działania

innym słowy,

Bezpieczeństw oznacza ciągłą działalność jednostek, społeczności lokalnych, państw lub organizacji międzynarodowych w tworzeniu pożądanego stanu bezpieczeństwa.

Bezpieczeństwo rozumiane jako naczelne potrzeby i wartości człowieka oraz grup

Bezpieczeństwo jest pierwotną, egzystencjalną potrzebą jednostek, grup społecznych, wreszcie państw. (R. Kuźniar)

Idzie tu nie tylko o przetrwanie, integralności czy niezawisłości, lecz także o bezpieczeństwo rozwoju, które ma zapewnić ochronę i wzbogacanie tożsamości jednostek narodu.

Bezpieczeństwo narodowe - /ang. maritime security/ proces lub stan zapewniający funkcjonowanie/ aktywność/ państwa w podstawowych dziedzinach, umożliwiające przetrwanie, rozwój i swobodę realizacji interesów narodowych w konkretnym środowisku/ warunkach/ bezpieczeństwa, poprzez podejmowanie wyzwań, wykorzystywanie szans, redukowanie ryzyka oraz przeciwdziałanie wszelkiego rodzaju zagrożeniom dla jego interesów.

Obszary bezpieczeństwa narodowego:(może być na teście – kolor czerowny)
- militarny,
- ekonomiczny,
- polityczny,
- socjalny
- ekologiczny

oraz

- publiczny,
- informacyjny,
- kulturowy,
- religijny.

Bezpieczeństw międzynarodowe - /ang. internatinal security/ proces lub stan środowiska międzynarodowego/ regionalnego, kontynentalnego, globalnego/ gwarantujący jego stabilność oraz szansę rozwoju, uzyskaną w rezultacie podejmowanych działań.

Na egzaminie: test (ABC), referat, ćwiczenia

Kryteria bezpieczeństwa narodowego (doczytać)

Kryteria bezpieczeństwa narodowego:
- siła – kryterium podstawowe
- wielkość przestrzeni
- wiarygodność
- dostęp do najnowszej technologi
- udział w bezpieczeństwie kooperacyjnym

Siła – kryterium podstawowe
Siła z uwarunkowaniami powinna być tak skomponowana aby mogła utrzymać bezpieczeństwo narodów trwały i elastycznie reagować na przemiany jego naruszenia.

Energia jest znacznym elementem siły.

Zasada ,która sprawdza się we współczesnym świecie – mocniejsi osiągają swoje cele, natomiast słabsi ustępują.

Podejmowane działania:
- zapobieganie
- odstraszanie 

Wielkość  przestrzeni

Przestrzeń jest to nieskończony obszar trójwymiarowy.
Rodzaje przestrzeni:
- przestrzeń wodna
- przestrzeń powietrzna
- przestrzeń kosmiczna
- przestrzeń lądowa

Wiarygodność

Wiarygodność oznacza godny wiary, zasługujący na zaufanie, pewny, rzetelny, a jeszcze inaczej – dotrzymujący zobowiązań, uczciwy, solidny, sumienny.

W bezpieczeństw narodowym i nie tylko, wiarygodność w stosunku do partnerów, sojuszników, sąsiadów, zawieranych traktatów, koalicjantów, odgrywa rolę decydującą.

Temat: DOKTRYNALNE PRZESŁANKI BEZPIECZEŃSTWA

Doktryna – znaczy nauczanie, wiedza. Pierwotnie oznaczał więc naukę lub ogół wiedzy z danej dyscypliny.

Dopiero z czasem pojęciem tym zaczęto określać rozmaite teorię, idee i założenia powiązane ze sobą w jakiś sposób, które razem tworzyły fundament określonej koncepcji naukowej, filozoficznej, gospodarczej, politycznej czy militarnej (wojskowej czy wojennej)

Współcześnie „doktryną” nazywamy ogół czy zbiór spójnych twierdzeń, założeń, poglądów i przekonań z określonej dziedziny wiedzy, właściwy danemu myślicielowi lub szkole. Doktryny są podstawą rożnych koncepcji np.: filozoficznej, teologicznej, gospodarczej, politycznej i wielu innych.

Doktryna polityczna – obejmuje więc uporządkowany zbiór teoretycznych poglądów dotyczącej polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa, zawierający wskazania praktyczne(metody) realizacji tych poglądów.

Doktryna wojenna – jest to oficjalnie przyjęty system (zespół) naukowo uzasadnionych poglądów (zasad,, założeń) na sposób przygotowania i prowadzenia działań wojennych.

Doktryny (podział na charakter):
* o charakterze obronnym (defensywnym)
* o charakterze zaczepnym (ofensywny)
* o charakterze zaczepno-obronnym (mieszany)
przykład np. doktryna NATO

Doktryna wojskowa – jest przyjętym przez kierownictwo państwa systemem założeń i zasad w dziedzinie polityki wojskowej. Jest to zbiór podstawowych zasad (dogmatów), którymi kierują się siły zbrojne w działaniach, prowadzać swoje operacje militarne.

Ewolucja doktryn militarnych okresu „zimnej wojny”

Doktryna odstraszania – przyjęto w USA w 1950r., a zaadaptowana przez sojusz NATO w 1952 r.

Prezydent USA Harry Truman był przekonany ,że ZSRR nie jest zdolny do stworzenia bomby atomowej. Dlatego też używał broni jądrowej jako straszaka przeciw Rosjanom. Dlatego doktryna opierała się na czynniku odstraszania nuklearnego. Zakłada na wykonanie uderzeń jądrowych na państwa Układu Warszawskiego w odpowiedzi na poważniejszy atak militarny.
W przypadku stwierdzenia zagrożenia bezpieczeństwa państw Sojuszu, doktryna dopuszczała wykonanie uprzedzającego ataku jądrowego. Plany zakładały ,że liną frontu stanie się Wisła. To tam miał nastąpić zmasowany atak jądrowy.

Co znaczył „miecz” i „tarcza”?
„mieczem” - miało być uderzenie, odparcie agresji
„tarcza” – wojska konwencjonalne

Doktryna zmasowanego odwetu (obustronnego zniszczenia)

Została ona przyjęta pod koniec 1954 r.
Zakładała ona, że w razie ewentualnego konfliktu broń jądrowa zostanie użyta na dużą skalę.
Dla zrównoważenia radzieckiej przewagi w wojskach lądowych w doktrynie założono użycie, oprócz strategicznej, także taktycznej brom jądrowej. Dlatego Amerykanie rozpoczęli rozmieszczanie w Europie jednostek uzbrojonych w taką broń.

Doktryna elastycznego reagowania.
Została przyjęta przez NATO w 1967 r.
Doktryna zakładała możliwość prowadzenia działań wojennych tylko z wykorzystaniem środków konwencjonalnych, jak i z użyciem broni jądrowej. Po rozpoczęciu wojny przez państwa Układu Warszawskiego przewidywano prowadzenie działań o charakterze konwencjonalnym, a w sytuacji ich niepowodzenia zakładano wykorzystanie taktycznej broni jądrowej na ograniczoną skalę. Strategiczna broń jądrowa miała być użyta dopiero po jej zastosowaniu przez ZSRR.

Doktryna wysuniętej obrony.
Niemcy obawiali się zajęcia znacznej części ich terytorium przez Wojska Układu Warszawskiego, co zakładała doktryna elastycznego reagowania. W rezultacie państwa NATO w 1972 r. zdecydowały się przesunąć główną linię obrony bliżej NRD. Zrezygnowano także z działań opóźniających na rzecz bitwy obronnej prowadzonej od rozpoczęcia wojny. Brak jednomyślności co do koncepcji rozegrania tej bitwy spowodował, że doktryna była krytykowana. Pojawiło się wiele alternatyw planów obronnych.
Niektóre zakładały nawet budowę fortyfikacji wzdłuż granicy z NRD, co odrzucono ze względu na koszty. Ponadto skuteczność doktryny zdeterminowana była szybką reakcją wojsk NATO na wypadek ewentualnej agresji. Wymagało to wprowadzenie systemów rozpoznawczych zdolnych do wykrycia przygotować przeciwnika do ataku.

Doktryna bitwy powietrzno-lądowej
Doktryna zakładała wyprzedzające uderzenie na siły Układu Warszawskiego i przejęcie w ten sposób inicjatywy oraz prowadzenie aktywnej obrony.
Jej uzupełnieniem była doktryna ataku na kolejne rzuty. Nazwaną także doktryną Rogersa. Zakładała ona niszczenie odwodów strategicznych przy wykorzystaniu systemów rozpoznawczo-uderzeniowych bazujących na najbardziej zaawansowanych technologiach.

Koncepcja strategiczna:
1991 podjęto pracę nad nową doktryną. Koncepcje przyjęto w 1999r.
Doktryna zakładała utrzymanie wystarczających sił konwencjonalnych i nuklearnych zdolnych do odstraszania ewentualnych agresorów zapewnienia bezpieczeństwa sojuszu oraz prowadzenie działań zapobiegających ewentualnym konfliktom zbrojnym na świecie (operacje pokojowe i stabilizacyjne).

Koncepcja uderzenia pancernego.
Wynikiem tego było wprowadzenie do uzbrojenia nowych czołgów (T-62), bojowych wozów piechoty (BWP) oraz śmigłowców szturmowych. Walory bojowe zapewniały prowadzenie szybkich działań ofensywnych.

Doktryna Breżniewa, zwana niekiedy doktryną ograniczonej suwerenności.
Zakładała graniczenie suwerenności państw członkowskich na rzecz ich wspólnych interesów. Uzasadniało o interwencję zbrojne w krajach dążących do secesji (tzw. Praska Wiosna na Czechosłowacji)

Plan marszałka Ogarkowa.
Zawarta zostaje wizja wyprzedzającego ataku na kraje Zachodnie. Plan opierał się o przewagę wojsk pancernych i zmechanizowanych Układu Warszawskiego.
...
Jak powszechnie głoszono w tym czasie doktryna wojenna Układu Warszawskiego miała charakter pokojowy i obronny.

Doktryna Sinatry.
Zakładała ona możliwość uniezależnienia się państw socjalistycznych od ZSRR i podążania własną drogę bez obaw o interwencję radziecką.

p. DEPERAS - NA KOLOKWIUM:
Trzeba umieć na blachę:

1)UE: powstanie, państwa założycielskie, rok powstania.
2)NATO -  powstanie, aństwa założycielskie, rok powstania. Kiedy, co,jak i kiedy wstąpiły państwa. 
3)Parlament Europejski: co to jest za twór, ilu przedstawicieli. Co i jak?
4) SEJM, Senat, rząd RP, prezydent
kto jest na stanowisku na danej chwili.
+ na egzaminie:
1) specyfika bezpieczeństwa narodowego 
2) istota bezpieczeństwa 
3) strategia bezpieczeństwa
4) Istota strategi bezpieczeństwa
5) Istota Strategi obronności

struktura mon

Sląski urząd wojewódzki

Urząd marszałkowski

Sztuka wojny. Sun Izu

Instytucjonalne przesłanki bezpieczeństwa

A,b,c test wyboru – poniedziałek 21.01

Instytucja jest to zorganizowany zespól ludzi, funkcjonujący według pewnych reguł i zasad, współpracujący ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, dysponujący zasobami organizacyjnymi oraz materialnymi umożliwiającymi uczestnictwo w życiu publicznym dla osiągnięcia określonego celu (np. zaspokojenia potrzeb jednostkowych i grupowych).

Ważna rolę odgrywają instytucję bezpieczeństwa międzynarodowego:

Mają one za zadanie stabilizację sytuacji międzynarodowej nie tylko w ujęciu regionalnym, ale przede wszystkim globalnym.

Ich głównym celem działania jest przeciwdziałanie i zwalczanie zagrożeń bezpieczeństwa i pokoju.

Instytucje rządowe i pozarządowe.
Instytucje (organizacje) międzynarodowe, jako niejedna grupa uczestników stosunków społecznych międzynarodowych, dzielą się pod względem statusu

instytucję rządowe - zorganizowane przez państwo struktury utworzone w cele rozwoju współpracy. Muszą one tworzyć związek minimum 3 suwerennych państw, posiadać zdefiniowany cel i być powołane z mocy ustawy międzynarodowej. Podstawą funkcjonowania instytucji rządowych jest prawo międzynarodowe.

Instytucję pozarządowe – to struktury działające w sferze stosunków międzynarodowych, które nie zostały utworzone na postawie umowy międzynarodowej.
Członkostwo w tych organizacjach jest z natury otwarte dla zainteresowanych stron, a ich działalność opiera się na statutach i regulaminach, czyli aktach o charakterze wewnętrznym.

Instytucjonalizacja -

Funkcje instytucji międzynarodowych:
- stabilizacyjna
- legitymizacyna
- integracyjna

funkcja legitymizacyjna zawiera się w zatwierdzeniu nowych sytuacji i stanów faktycznych w środowisku międzynarodowym; poodnoszeniu rangi inicjatyw mających na celu regulowanie ważnych problemów międzynarodowych.

Funkcja integracyjna (zbliża państwa lub grupy społeczne, grupuje je wokół wspólnych celów danej instytucji, motywuje do uzgodnienia i koordynacji ich aktywności, a także kanalizuje i wzmacnia ich żywiołowe oddziaływania.)

ideologiczne, religijne i narodościowe czynniki wpływające na bezpieczeństwo

Elementem każdego kryzysu jest destabilizacja funkcji systemu politycznego oraz poczucie stanu bezpośredniego zagrożenia interesów państwa, które wymuszają podjęcie nadzwyczajnych działań. Dlatego w stosunkach międzynarodowych kryzys często jest traktowany jak stan pomiędzy pokojem a konfliktem zbrojnym czy wojną.

Konflikt – charakteryzuje się podejmowaniem działań (politycznych, ekonomicznych czy militarnych) mających na celu narzucanie drugiej stronie swoich racji czy przekonań, które są definitywnie odrzucane.

Fazy konfliktu:
- początek konfliktu – strony stosują wobec siebie rożne środki: oskarżenia, żądania, wroga propaganda, grożby, wojna psychologiczna, ograniczenie lub częściowe zerwanie stosunków dyplomatycznych, gospodarczych

- Eskalacja konfliktu – strony stosują środki: mobilizacja armii, ruchy wojsk, całkowite zerwanie stosunków, blokada, ograniczone użycie siły, użycie sił zbrojnych.

- Deeskalacja konfliktu – ograniczenie intensywności stosowanych środków przez obie strony

- Zakończenie konfliktu – jedna ze stron została pokonana lub zgładzona albo zgadza się na żądania drugiej strony, kompromis między stronami, wyczerpanie sił walczących stron, zawieszenie broni i zamrożenie sporu, presja i działania międzynarodowe.

Konflikty ideologiczne mają swoje podłoże w wyznawanych wartościach, normach czy ideologiach.

Współczesnym zagrożeniem jest fundamentalizm islamski!

„Historia IRA”

Pojęcie konfliktu etnicznego, obejmuję co najmniej 3 kategorię:
1. konflikt społeczny mający miejsce między dwiema społecznościami etnicznymi w ramach szerszego państwa wielonarodowego, w którym rząd centralny jest tylko zaangażowany jako rozjemca.

2. Wojna domowa prowadzona w celu zapobieżenia secesji przez mniejszość narodową i przyłączenia zamieszkanej przez nią części terytorium do państwa, w którym żyję większość podziemnego narodu.

3. Międzyetniczna wojna domowa zaostrza przez interwencję strony trzeciej (zazwyczaj przez państwo „macierzyste” dla ludności stanowiącej irredentę), występującej w obronie swoich pobratymców lub z innych powodów (np. geopolitycznych czy ideologicznych).

MOCARSTWA A BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

Rozmiar znaczenia wielkich mocarstw nie jest wielkością stałą.

O pozycji mocarstw w stosunkach międzynarodowych oprócz rozwoju gospodarczego i bogactwa posiadanie odpowiedniej siły militarnej zapewniającej ten rozwój oraz broniącej bogactw.

Przeznaczenie zbyt dużej części bogactwa na rozwój potęgi wojskowej – zamiast na rozwój gospodarczy – może doprowadzić do osłabienia siły mocarstwa.

Stany Zjednoczone, Wlk. Brytania, Chiny, Francja – mają prawo weta. Mają zagwarantowane miejsce w radzie ONZ.

Współczesne mocarstwa:
- Stany Zjednoczone Ameryki
- Chiny
- Indie
- Rosja
- Unia Europejska choć ona jako mocarstwo nie ma sił zbrojnych.

UWARUNKOWANIA BEZPIECZENSTWA MIĘDZYNARODOWEGO
u. Geopolitycznye
u. Ideologiczno- polityczne
u. Ekonomiczne
u. Prawo-instytucjonalne
u. Militarne
u. Społeczne
u. Ekologiczne

Najważniejsze cechy islamu:
- doktrynę religijną islamu formułowaną przez wielki stanowiąca źródło inspiracji ideologicznych i politycznej, postępowej itradycyjnej;
- sytuacja społęczno-polityczna świata po rozpadzie komunizmu dzięki prężności m.in. Świata muzułmańskiego, sprzyja realizacji stawianych celów jakimi są w walce o państwo wiary.
- islam prędko adaptuje się do nowych warunków ekonomicznych

Jednym z największych zagrożeń jest terroryzm i cyberterroryzm.

Cyberterroryzm - jest to złączanie cyberprzestrzeni z terroryzmem.