kultura języka z retoryką

Strona startowa > kultura języka z retoryką

LITERATURA:
Gawęda Łazerski „Uczymy się poprawnej wymowy”
Klemensiewicz Prawidła poprawnej wymowy polskiej
Lary. Wywieranie wrażenia dla innych
Markowski. Hasła problemowe
Markowski. Kultura języka polskiego
Miodek. Kultura języka w teorii i praktyce
Miodek. O normie językowej
Smułkowa. Nowe słownictwo polskie.
Ślimińska, Kowalska. Głos narzędziem pracy.

SKUTECZNOŚĆ ZROZUMIENIA KOMUNIKACJI na 18.12 - prezentacja
Komunikacja
Zasady retoryki klasycznej
mowa ciała
charyzma mówcy

Kultura języka – Najogólniejsza definicja Andrzeja Markowskiego brzmi: świadome i celowe posługiwanie się językiem we wszelkich sytuacjach komunikatywnych^..
Wyróżnia on także cztery precyzyjniejsze znaczenia tego terminu:

 jako umiejętność poprawnego mówienia i

 jako działalność kulturalno językowa

 jako pozytywna postawa osób wobec języka

 jako nazwa dyscypliny naukowej

Norma językowa - opisuje elementy systemu językowego uznawane za wzorcowe i poprawne, motywując to względami historycznymi, tradycją i kulturą językową, estetyką i uzusem.

Kodyfikacja normatywna obejmuje gramatykę (normatywną), ortografię (zasady pisowni), ortofonię (zasad wymowy) oraz słowniki poprawnościowe. Tylko na gruncie normy możliwe jest mówienie o błędzie językowym.

USTAWA o j.polskim 7 pazdziernika 1999. – stanowi ochronę j. polskiego o prawach poprawnego języka oraz wskazuje na kompetencje rady języka polskiego

TENDENCJE ROZWOJOWE WSPÓŁCZESNEJ POLSZYZNY

1. Tendencja do ekonomiczności środków językowych – polega na oszczędności środków językowych w wypowiedzi, dążeniu do jej skracania (minimum słów – maksimum treści) np. ekonomik, ogólniak, Pekaes, ZUS, mata, erga, w, zdzwonić się;
2. Tendencja do uzupełniania systemu językowego:
a. zapożyczenia – właściwe (hamburger) lub całych struktur składniowych (być na topie);
b. neologizmy słowotwórcze – kopiarka, koparka, nauczycielka;
c. neosemantyzmy (nadawanie starym wyrazom nowych znaczeń) – margines, bielizna, żywot;
d. nowe frazeologizmy – konferencja na szczycie
3. Tendencja do wyrazistości i precyzji – chodzi o rozgraniczenie użycia pewnych form (np. dziecinny /dziecięcy), konstrukcji analitycznych i hiperboli (wprawić w zachwyt – zachwycać, miłość do ojczyzny – miłość ojczyzny, szczególni interesujący), jest ona sprzeczna do tendencji ekonomicznej.
4. Tendencja do ujednolicania języka – likwidowanie wyjątków, ujednolicanie ortografii (pointa – puenta, „nie” z imiesłowami przymiotnikowymi piszemy łącznie – niechcąc).

STYLE FUNKCJONALNE WSPÓŁCZESNEJ POLSZCZYZNY

JĘZYK OGÓLNY (LITERACKI)

ODMIANA MÓWIONA:

Oficjalna
–        styl przemówień
–        styl urzędowy
–        styl naukowy
–        styl publicystyczno-dziennikarski

nieoficjalna
–        styl informacyjno-bytowy
–        styl potoczny
–        styl kolokwialny

ODMIANA PISANA:

style użytkowe
–        styl urzędowy
–        styl naukowy
–        styl publicystyczno-dziennikarski
–        styl potoczny

styl artystyczny

styl przemówień (retoryczny)

ozdobny – wyrazy i wyrażenia nacechowane emocjonalnie
kunsztowna budowa zdań
środki retoryczne – np. apostrofy, wykrzyknienia, pytania retoryczne

styl urzędowy

styl przepisów prawnych, pism urzędowych, instrukcji
konstrukcje bezosobowe (np. zobowiązuje się)
odbiorca – anonimowy członek zbiorowości
sformułowania kategoryczne (np. winien zgłosić się, należy wpisać)
konstrukcje strony biernej (np. zostanie wykonane)
słownictwo (np. najemca, użytkownik)
frazeologia (np. osoba fizyczna)
szablony składniowe (np. celem uzyskania)

styl naukowy

słownictwo specjalne, terminy (m.in. zbudowane z cząstek wyrazów łacińskich i greckich)
jednoznaczność, precyzja
posługiwanie się symbolami, liczbami, wzorami
styl popularnonaukowy – mniejsze nasilenie terminologii specjalnej, możliwe elementy obrazowe (porównania, przenośnie), krótkie zdania

styl publicystyczno-dziennikarski

zbliżony do stylu naukowego (słownictwo specjalistyczne obok potocznego)
logiczność
cele: przekazanie informacji, perswazja
obiegowy – wersja ustna i pisana
słownictwo i synonimy potoczne – zabarwione emocjonalne
język ekspresywny
konkretność
dosadne porównania (np. cięty jak osa)
składnia – równoważniki zdań, potok składniowy (ciąg wyrazów luźno powiązanych)
mniej staranna wymowa w wersji mówionej

styl potoczny

obiegowy – wersja ustna i pisana
słownictwo i synonimy potoczne – zabarwione emocjonalne
język ekspresywny
konkretność
dosadne porównania (np. cięty jak osa)
składnia – równoważniki zdań, potok składniowy (ciąg wyrazów luźno powiązanych)
mniej staranna wymowa w wersji mówionej

6. styl kolokwialny

język mówiony (dialog, monolog)
spontaniczność języka
skrótowość
eliptyczność
łączenie zdań dużą ilością spójników
duża ilość zaimków wskazujących
wykrzyknienia (eksklamacje)
słownictwo codzienne duża rola elementów pozajęzykowych (mimika, gesty)

7. styl artystyczny

funkcja poetycka
różnorodność środków składniowych
bogate słownictwo
„świeża” metaforyka
nasilenie środków plastycznych (porównania, przenośnie, epitety) i figur stylistycznych (anafora, gradacja, hiperbolizacja)

Kultura języka z retoryką
22.01 – CV i list motywacyjny. Kolokwium:
style jezykowe, błedy językowe, funkcje językowe, pojęcie kultury języka, 

technologia  pracy umysłowej
bibliografia – 18.01  (min. 25 pozycji, kolejność alfabetyczna)
kolokwium 3 pytania. Techniki zapamiętywania, uczenia się, czynniki warunkujące powodzenie i nie powodzenie w nauce.