Syntetyczne

Analityczne

Przed

         +

PO

            +

          -

Efekty kształcenia:

Symbol (odniesienie do) EKK

Sposób weryfikacji efektów kształcenia

(forma zaliczeń)

Wiedza:

1 Posiada ogólną wiedzę na temat filozofii, wpisaną w wiedzę interdyscyplinarną z zakresu nauk

społecznych

K_W01

egzamin pisemny/ustny obejmujący zadania i zagadnienia teoretyczne, odpowiedzi ustne na zajęciach, kolokwia, zaliczenie ćwiczeń

2 zna idee i poglądy wybranych filozofów, dotyczące kwestii bezpieczeństwa

K_W04

egzamin pisemny/ustny obejmujący zadania i zagadnienia teoretyczne, odpowiedzi ustne na zajęciach, kolokwia, zaliczenie ćwiczeń

3 ma uporządkowaną wiedzę nt. zasad i norm etycznych

K_W06

egzamin pisemny/ustny obejmujący zadania i zagadnienia teoretyczne, odpowiedzi ustne na zajęciach, kolokwia, zaliczenie ćwiczeń

Umiejętności:

1  potrafi obserwować zjawiska społeczne i interpretować je w zgodzie z założeniami wybranych koncepcji filozoficznych

K_U01

egzamin pisemny/ustny obejmujący zadania i zagadnienia teoretyczne, odpowiedzi ustne na zajęciach, kolokwia, zaliczenie ćwiczeń

2 Potrafi wykorzystać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu filozofii  w celu analizowania i interpretowania problemów związanych z bezpieczeństwem

K_U02

K_U06

egzamin pisemny/ustny obejmujący zadania i zagadnienia teoretyczne, odpowiedzi ustne na zajęciach, kolokwia, zaliczenie ćwiczeń

3 Potrafi posługiwać się ujęciami filozoficznymi w celu analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań oraz działań związanych z bezpieczeństwem

K_U05

K_U06

egzamin pisemny/ustny obejmujący zadania i zagadnienia teoretyczne, odpowiedzi ustne na zajęciach, kolokwia, zaliczenie ćwiczeń

4 w realnych sytuacjach potrafi dostrzegać dylematy etyczne i świadomie posługiwać się zasadami i normami etycznymi

K_U07

egzamin pisemny/ustny obejmujący zadania i zagadnienia teoretyczne, odpowiedzi ustne na zajęciach, kolokwia, zaliczenie ćwiczeń

5 umie przygotowywać wypowiedzi pisemne i ustne, z wykorzystaniem ujęć teoretycznych, również dotyczące bezpieczeństwa

k_u08

Kompetencje społeczne:

1 zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego

K_K01

egzamin pisemny/ustny obejmujący zadania i zagadnienia teoretyczne, odpowiedzi ustne na zajęciach, kolokwia, zaliczenie ćwiczeń

2 Jest przygotowany do odważnego przekazywania i obrony własnych poglądów nie tylko w sprawach zawodowych

K_KO5

egzamin pisemny/ustny obejmujący zadania i zagadnienia teoretyczne, odpowiedzi ustne na zajęciach, kolokwia, zaliczenie ćwiczeń

3 Ma świadomość ważności postępowania etycznego,  postępuje zgodnie z zasadami etyki

K_K06

egzamin pisemny/ustny obejmujący zadania i zagadnienia teoretyczne, odpowiedzi ustne na zajęciach, kolokwia, zaliczenie ćwiczeń

Metody dydaktyczne:

wykład konwencjonalny, wykład problemowy, wykład konwersatoryjny 

konwersatorium, seminarium

prezentacje multimedialne, analiza fragmentów tekstów źródłowych

Treści kształcenia (program wykładów i pozostałych zajęć

Liczba godzin

S

N

Wykłady

1

Wykład 1: FILOZOFIA – ETYMOLOGIA, DYSCYPLINY, PERIODYZACJA

Zagadnienia:

Pochodzenie terminu i jego sens; narodziny filozofii europejskiej, jej pierwotna problematyka i późniejsza specjalizacja; klasyczny trójpodział problematyki, dawne i nowe nazwy dyscyplin, ich etymologia i przedmiot zainteresowania; periodyzacja dziejów myśli filozoficznej, umowne cezury czasowe i wydarzenia graniczne przełomu epok.

1

1

2

Wykład 2: KLASYCZNA DEFINICJA PRAWDY

Zagadnienia:

klasyczna definicja prawdy i jej krytyka (nieostrość pojęcia „zgodność”, ani to identyczność ani „podobieństwo”); sceptycyzm; agnostycyzm; nieklasyczne kryteria prawdy: koherencja, zgoda powszechna, pożyteczność

1

1

3

Wykład 3:  PROBLEMATYKA GENEZY I METODY I GRANIC POZNANIA

Zagadnienia:

racjonalizm genetyczny vel natywizm (Platon: „Menon” – niemożność zdobycia wiedzy przez naukę, „Państwo” – alegoria jaskini, Kartezjusz, wątpienie i pewność) kontra empiryzm genetyczny (Locke – tabula rasa).  

racjonalizm metodologiczny vel aprioryzm kontra  empiryzm metodologiczny vel aposterioryzm;

racjonalizm w rozumieniu potocznym - jako postulat społeczny   zwalczania irracjonalizmu;

rozróżnienia pojęciowe: transcendencja a immanencja, transcendentny a transcendentalny, idealny a realny;

epistemologiczny idealizm immanentny (Berkeley i Hume) kontra realizm immanentny; intencjonalny stosunek podmiotu do przedmiotu poznania, zagadnienie konstytucji przedmiotu postrzeżenia (Kant);

paradoks transcendencji – poznanie niepoznawalnego;

idealizm transcendentalny (Kant, fenomen a rzecz sama w sobie) kontra realizm transcendentalny; pozytywizm idealizujący, realistyczny, neutralny (Mach, Russel), neopozytywizm

2

1

4

Wykład 4: GŁÓWNE STANOWISKA W METAFIZYCE, TYPOWE KWESTIE METAFIZYCZNE I INTERDYSCYPLINARNE

Zagadnienia:

idealizm subiektywny, idealizm obiektywny; materializm mechanicystyczny,  materializm dialektyczny, krytyka pojęcia materii;

metafizyczny realizm; stałość i zmiana – w poszukiwaniu tego, co niezmienne: arche, Arystotelesowa teoria złożeń bytowych, nowożytna problematyka substancji: monizm materialistyczny i spirytualistyczny (Leibniz), teoria identyczności (Spinoza), dualizm (Augustyn, Kartezjusz), pluralizm (Leibniz);

spór o uniwersalia: uniwersalia  a transcendentalna; typowe stanowiska: realizm pojęciowy skrajny (Platon, Augustyn, Anzelm, fenomenologia) i umiarkowany (Arystoteles, Tomasz); uniwersalia in re, post rem, ante rem; konceptualizm Kanta, nominalizm (Antystenes z Aten, David Ockham); Kotarbińskiego krytyka sporu za jego nieokreśloność

2

1

5

Wykład 5: ETYKA – PODSTAWOWE POJĘCIA I ZAŁOŻENIA

Zagadnienia;

etyka a moralność; etyka normatywna a opisowa; wartości, normy, oceny, sankcje, wzory osobowe;

specyfika sądów moralnych;

metaetyka i stanowiska w jej obrębie: subiektywizm, skrajny – emotywizm, obiektywizm, absolutyzm;

etyki naturalistyczne i antynaturalistyczne – kryterium rozróżnienia;

przegląd wybranych przykładów: klasyczny hedonizm Arystypa, hedonizm ascetyczny Epikura, hedonizm nowożytny – utylitaryzm indywidualistyczny, utylitaryzm kolektywistyczny – ewolucyjny i rewolucyjny); etyki idealistyczne i religijne.

2

1

6

Wykład 6:  SOKRATES I PLATON – MISTRZ I UCZEŃ

Zagadnienia:

postać Sokratesa na tle działalności sofistów, pojęcie cnoty, intelektualizm etyczny, ironia sokratejska, metody elenktyczna i maieutyczna, poglądy polityczne Sokratesa, polityczne kulisy jego procesu.;

Platon jako spadkobierca sokratejskiego spojrzenia na pojęcia; konsekwencje teoriopoznawcze i metafizyczne; nieśmiertelna, niematerialna dusza; harmonia świata, trzy przyczyny świata: sprawcza, celowa, materialna; etyka – teoria 4 cnót; filozofia polityczna; estetyka

1

1

7

Wykład 7: FILOZOFOWIE STAROŻYTNI O BEZPIECZEŃSTWIE JAKO O DOBRU NATURALNYM

Zagadnienia;

bezpieczne i szczęśliwe życie jako harmonia elementów, w ujęciu Platona, Arystotelesa, stoików i epikurejczyków; rola państwa; wojna sprawiedliwa i niesprawiedliwa, przyczyny wojen.

1

1

8

Wykład 8: APOLOGECI CHRZEŚCIJAŃSCY; AUGUSTYN AURELIUSZ; TOMASZ Z AKWINU

Zagadnienia:

św. Paweł wobec filozofii, apologetyka chrześcijańska (Tertulian, Orygenes, Justyn Męczennik); św. Augustyn – doctor gratiae: teocentryczna epistemologia – poznać Boga i duszę, teocentryczna metafizyka: egzemplaryzm, infinityzm,  creatio continua; psychologia – spirytualizm, woluntatryzm, epistemologiczny irracjonalizm genetyczny; teodycea, biblijna soteriologia: z łaski przez wiarę, daną wybranym;

Tomasz z Akwinu - wiara a wiedza; złożenia bytowe; poznanie Boga: a posteriori, 5 dowodów na istnienie Boga, poznanie przymiotów Boga przez negację i eminencję; kosmogonia: stworzenie ex nihilo, aktem Bożej woli, wg idei, gradacja bytów; psychologia – jedność psychofizyczna duszy i ciała: forma i materia; postarystotelesowska epistemologia; intelektualistyczna etyka; krytyka tomizmu – odwrót do Augustyna  (Reformacja XVI w.); powrót do Tomasza - neotomizm

2

1

9

Wykład 9: EWOLUCJA CHRZEŚCIJAŃSKICH POGLĄDÓW W KWESTII WOJNY I POKOJU

Zagadnienia:

chrześcijaństwo a służba wojskowa w czasach apostolskich; skrajny pacyfizm Tertuliana i Laktancjusza, umiarkowany Orygenesa; pojęcie wojny sprawiedliwej u św. Ambrożego: rodzaje pokoju i wojny wg św. Augustyna, etyka prowadzenia wojny. Trzy filary bezpieczeństwa i trzy warunki wojny sprawiedliwej – wg św. Tomasza

2

1

10

Wykład 10:  KARTEZJUSZ – OJCIEC FILOZOFII NOWOŻYTNEJ

Zagadnienia:

septycyzm metodyczny: niewiarygodność danych zmysłowych, hipoteza snu, hipoteza ducha-zwodziciela, myślę - więc jestem; rewizja idei: doświadczalne, zmyślone; wrodzone; Bóg gwarantem wiedzy pewnej i istnienia świata; dwie substancje, dualizm psychofizyczny i związane z tym kontrowersje

1

1

11

Wykład 11:  WOLTER – PRZYKŁAD OŚWIECENIOWEGO FILOZOFA, SPOŁECZNIE ZAANGAŻOWANEGO

Zagadnienia:

biografia, kontakty z libertynami, „Traktat o tolerancji...”, kulisy powstania traktatu, zarys dziejów hugenotów, argumentacja przeciw wszelkiej nietolerancji, porównanie z „Listami o tolerancji” Johna Locka; wpływ Woltera na humanizację Europy; kontakty z władcami, ideał monarchii oświeconej; zarys problematyki wojny i pokoju w filozofii Oświecenia francuskiego i brytyjskiego

1

1

12

Wykład 12: FENOMENOLOGIA, PERSONALIZM, EWOLUCJONIZM, EGZYSTENCJALIZM, HERMENEUTYKA, POSTMODERNIZM

Zagadnienia:

charakterystyka wybranych kierunków filozoficznych XX i XXI w. i najznamienitsi ich przedstawiciele

2

1

Szczegółowy opis godzin zajęć bez bezpośredniego kontaktu nauczyciela ze studentem

Forma kształcenia: (projekt, e-learning, badania terenowe):

Liczba godzin:

Założenia:

Warunki zaliczenia:

Forma zaliczenia przedmiotu:

(egzamin / zaliczenie z oceną)

Egzamin

Warunki zaliczenia przedmiotu na poszczególne oceny:

Obecność na zajęciach. Egzamin - wybrane zagadnienie (3 pytania: o pojęcie, postać i kwestię problemową).

Ćwiczenia – zaliczenie na ocenę.

Egzamin w formie ustnej.

Na ocenę celującą prócz encyklopedycznej wiedzy na wszystkie pytania student wykazuje się umiejętnością interpretacji tekstów filozoficznych, stawiania pytań filozoficznych i poszukiwania odpowiedzi, formułowania własnego stanowiska, prowadzenia sporów i dyskusji z użyciem argumentów filozoficznych.

Na ocenę bardzo dobrą student potrafi wykazać się encyklopedyczną wiedzą na wszystkie zadane pytania.

Na ocenę dobrą student potrafi wykazać się encyklopedyczną wiedzą na co najmniej dwa zadane pytania.

Na ocenę dostateczną student potrafi wykazać się encyklopedyczną wiedzą na co najmniej jedno zadane pytanie.

Literatura:

Obowiązkowa:

1. Ajdukiewicz K., Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania. Metafizyka, Warszawa 1984.
2. Bocheński J., Zarys historii filozofii, Kraków 1993.
3. Fuller B. A. G., Historia filozofii, t. I-II, Warszawa 1969.
4. Popkin R. H., Stroll A,. Filozofia. Najpopularniejszy na świecie podręcznik filozofii dla niefilozofów, przeł. Karłowski J., Leśniewski N., Przyłębski A., Poznań 1994. 
5. Rosa R., Filozofia bezpieczeństwa, Warszawa 1995.
6. Rosa R., Filozofia i edukacja do bezpieczeństwa. Wybrane aspekty ontologiczne, aksjologiczne i prakseologiczne, Siedlce 2001.
7. Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 1-3, Warszawa 2005.

Uzupełniająca:

1. Baggini J., Fosl P. S., Przybornik filozofa. Kompendium metod i pojęć filozoficznych, przeł. Borkowski P., Warszawa 2010.
2. Klein D., Cathart T., Przychodzi Platon do doktora. Filozofia w żartach, przeł. Puławski K., Poznań 2009.
3. Posiad A., Więckowski Z., Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych dla studiujących filozofię chrześcijańską, Warszawa 1983.Rosa R. (red.), Dialektyka bezpieczeństwa, wojny i pokoju. Rozprawy z filozofii, myśli społeczno-politycznej i pedagogicznej, Warszawa 2003.
4. Rosa R. (red.), Edukacja do bezpieczeństwa i pokoju w jednoczącej się Europie. Teoria i jej zastosowanie, Siedlce – Chlewiska 1999.
5. Rosa R., Filozofia bezpieczeństwa personalnego i strukturalnego, Warszawa 1993.
6. Rosa R., Zarys polskiej filozofii bezpieczeństwa: (na tle europejskiej myśli polemologicznej i irenologicznej), Białystok 2008.
7. Rosa R., Lipińska-Rzeszutek M., Kubiak M, Filozofia bezpieczeństwa personalnego i strukturalnego, Tradycja – Współczesność – Nowe wyzwania, Siedlce 2007.
8. Świat, Człowiek i wartości. Wybór tekstów filozoficznych dla szkół średnich, oprac. Z. Czarnecki, Warszawa 1988
9. Teksty filozoficzne dla szkół średnich, oprac. Łojek M.,  Warszawa 1987

Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS)

Forma nakładu pracy studenta (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie sprawozdania, itp.)

Obciążenie studenta [h]

S

N

udział w wykładach

24

14

udział w ćwiczeniach audytoryjnych

26

16

samodzielne studiowanie wykładów + przygotowanie do egzaminu

50

60

samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń i kolokwium zaliczeniowego

50

60

konsultacje

0

0

Sumaryczne obciążenie pracą studenta

150

150

Punkty ECTS za przedmiot:

5

Uwagi: